Daha en az 30 yıl insan üst akıl ve müfettişliği olmadan, bilim dünyasının impact faktörü yüksek araştırmalarını AI yapamıyor, yapamayacak. Nedeni, o yetki en az elli yıl daha AI'ye verilmeyecek, o düzeyi olmadığından. Verilse, o üst akıl düzeyde değil.
Ama, bugün bile kalitesi vasat ve vasat altı milyonlarca araştırmayı yapabilir anında AI. Türkiye maalesef yapay zeka ile kalitesiz araştırma yapan araştırmacılarla doldu. Aha yaptı araştırma, maaş kapsın diye. Kalitesiz yapmak çok kolay.
Kolay onları saptamak. Bilim, mihenk taşı gibi olan çok değerli kaliteli çalışma olmadan ilerlemiyor.
Kaliteli araştırmada AI çok değerli rol oynuyor yıllardır, ama üst akıl müfettişliği insanda oluyor kaliteli sonuçlarda.
Araştırma, gerçek cebir matematik ile mantık yürütmede müfettişliği olmadan AI işi bitiremiyor, oysa hepsi bir numara hesap makinesi.
Mesela tıp alanında hastalara kullanılan MMPI testinin matematiğini, üst akıl insan Tıp-Doktoru olmadan yapamıyor, bitiremiyor yapay zeka. Oysa çok ileri matematik işlemi yapıyor yapay zeka, hesap makinesi gibi kalıyor sadece. Mantık hatalarını, eğer dünyada ilk ise o yanlışı yakalamak, yapamıyor.
Bu, AI'nin aksine kontrol altında olması demek, uydurmaca kalitesizlik kendi kendine yaratmaması demek. Seçenek sunuyor ama üst akıl insan beyinsiz ise yapay zeka onca seçenekten ne yapsa seçemiyor.
Değerli yapay zeka kullanan ve belli başka alanda bilimci olanlara ihtiyaç çok. Mesela Tıp Doktoru hem de mühendislerin geleceği çok parlak, tabii gerçek Tıp-Doktoru sahtecilik soru stoğu çalıntı TUS sınavı değil, liseden sonra lisans kazanma ÖSYM puanı, bilim matematik akıl yürütmesi yüksek olacak. Böyle kişilere uluslararası iş teklifi bol.
Ayrıca çok uzun yıl alan eğitim, 6 yıl üstüne en az iki yıllık üniversite diploması, ve Amerika Milli Eğitim Bakanlığı uzmanlık sertifikası. Kolay değil, ama yapan var.
Yapay zeka hesap makinesi gibidir, iyi kullanırsan çok yardım eder. Hem kim yapıyor yapay zekayı? Mühendis. Yapay zeka çok kaliteli yapay zeka yapamıyor. Kim yapacak onu?
Dünyada ilk ve aynı zamanda en önemli alanda impact faktörü yüksek işleri yapamıyor AI. Ama Amerika'da yapılmış bir işi Türkiye'de kopyasını kolay yapıyor. Yani önemli ilerleme gerekmiyorsa onları yapıyor. Kopyaları çok iyi yapıyor. Mimarlık, mühendislik, her alanda meslekleri tabii elinden aldı zaten. Ders anlatma, öğretme, yaratıcılık değil, yapıyor. Mesela kan tetkiki mevcut uzmanlık bilgide hastadan isteyebiliyor, sonucu okuyor, teşhis, reçete veriyor, uzman işleri şu anda yapıyor, insanlardan iyi yapıyor, şu anda. Çünkü bunları bilimde var, kopya ediyor. Radyolojide teşhis koyuyor. Yani AI uzman doktor zaten. Ama kopya o bilgisi. Ve üst akıl insan müfettiş o bilgiyi kuruyor.
İlkokul öğretmeni zor olur, ama tüm öğretmenlerden daha iyi öğretmen yapay zeka şu anda. Kopya ediyor mevcut öğretmenliği.
Peki, AI'ye anlatsan bu eksiğini anlıyor mu? Evet, bu AI işi değil, bunda insan üst akıl dokunuşu gerek veya var, diyor. Bu da önemli ve başarıyor bunu saptamayı. Kendini biliyor AI.
Evvelden "Gitsin, o zor işi Amerika'dan öğrensin, gelsin" denirdi. AI işte o: gider, Amerika'dan öğrenir, gelir, Türkiye'de yapar. Ama o Amerika AI'yi işi kim yaratacak, kim yapacak?
Şu anda dünyada binlerce kalitesi vasat altı yayın var, onların hepsini bir haftada yapar AI. Ama tek bir en yüksek kalite araştırmayı bitiremiyor insan üst akıl yoksa.
Yapay zeka ile dünyada o ana kadar yapılamayan bir şeyi, mesela kişilik testini, sadece yapay zeka ile yapan biri olduğunu sanıyorum. Yaptıkları rastgele oyunlar. Kesin bir amaca doğru ayrıntılı böyle bir test programı yapamıyor yapay zeka. Yapıyor ama mesela bakıyorsun gereksiz bir sürü hesap eklemiş. Büyük ihtimalle yanlış, ama doğru bile olsa çok gerekli olmayan çok metod ekliyor. Yani yapay zekayı öyle öyle hiç bilmeden kullanıp ancak oyun, eğlence amacı saptanmamış bir şey yaparsın. En az 6 aylık bir programlama dili eğitimi gerekir. Mühendisleri mesleğini asla alacak durumu yok. Ama bazı işleri yapanlar artık aranmayacak. Onlara da gene yapay zeka aksine yapacak iş çıkardı.
Mesela Lovable 5 satıra neler yaratıyor? Sayfalarca zengin web sayfası, login, registration, ama bir bakmışsın en önemli dediğin şeyi azıcık yapmış, "Bu demo, devam et sen" diye yorum yazmış. Akıl vermiş. O da sana "Yap, akıl veriyorum" diyor. Ama çok belirli bir amaca doğru asla tam bir ürünü tamamen yaratmıyor. Oysa yapay zeka GPT KPSS sınavını, TUS sınavını, tüm insanlardan hem de öyle soru stoklarını çalmadan geçiyor. Asıl mühendislik işini yapamıyor, ama sözel kısımları yapıyor. Cebir ve mantık bilen mühendis yapay zekayı iyi kullanabilir. Yapay zeka bence mühendislerin başarısını artırdı belki. Ama kusursuz görevler yapsa da kusursuz programın tamamını yapamıyor. Öyle çoluk çocuk 5 satırlık bir işle ancak oyunumsu amaçsız işler tam çıkar.
Ama kesinlikle çok büyük memory sahibi gelecek bilgisayarlar bu dediklerimi yapacaktır. Şu an için konuşuyorum. O duruma kim ilerletecek, muhendısler. Ayrıca daha çok logic gerekli. Ayrıca mesela kendini görmuyor bazıları. Yapay zeka olduğu sayfayı nadıren bılıyor. Windsurf neyse chat tesin wrıte moda geç demeyı akıl edıyor. yanı kendını aynada görmüyor yapay zeka bazen ve bu problem halolur. Yani yapay zekalar daha ıyi training almalı. Traıning çok yetersizliği giderecek ve zor değil.
Günlük hayatla ilgili çevirileri kusursuz. Fakat bilimsel konuda mantık hatası yapıyor. 1940'taki araştırmaya sonraki yılın, 1950’nin bilgisini kullanıp açıklama yapması komik.
Ama bu da kolay düzeltilebilecek bir kusur yapay zekada. Şu an en büyük sorun, bazı görevler için yeterince büyük bellek (RAM) sahibi olmamaları. Ardışık 3 görev için bellek gerekir. Neyse ki ayar yapıyorlar ve farklı bellekler arasında değişiklik sağlıyorlar.
Ayrıca, hani doğuştan zeki çocuklar vardır ya, biraz eğitim alınca her şeyi hemen başkalarından kolay ve doğru anlamaya başlarlar. İlerlerler eğitim ilerledikçe. Formulu ezberleyıp yeri geldiğinde kullanamayana ise zaten zeki demiyorum. Onlar hani disk olur kopuk yapay zekadan öyle bilgiyi kafaya sokuyor, hafizasında bilgi çıkıyor sorsan ama kapasıtesi kullanmaya yetmiyor. Bilgisayar hafıza disk ile AI arasındaki fark da bu. TUS sınav sorsunu çalmış ama bilim anlamıyor. Soru cevap ezberlemiş soru stoğu çalıp mesela.
Yapay zekalar kapasitelerini yüksek düzeyde sergiliyor ama bazı eğitimleri eksik. Mesela, milyonlarca kişiye bir cebir, matematik, mantık işlemi söylediğimde, çoğu kişi bunu ne akıl edebiliyor ne de anlayabiliyor. Ama yapay zeka—mesela Claude ve ChatGPT—kendi haftalarca akıl edip etmese bile, bir dakika içinde milyonlarca insanın anlamadığı, hatta itiraz ettiği matematik mantığını anlıyor ve uyguluyor. Yapay zekanın bu tür eğitimini ancak cebir, matematik suğer mantıklı, mesela 1978 liseden sonra ÖSYM puanı yüksek biri olabilir, insanlar geliştirebilir ve ortaya çıkarabilir. Yapay zekanın aklı çalışıyor ama suskun duruyor, ısrar etmezseniz. Veya bazen gereksiz bilgileri önce söylüyor, en gerekli olanı söylemiyor. Önem derecesini bilmiyor.
